2021 zeszyt 1

Powrót do zeszytu

Tom 37, zeszyt 1

Artykuł poglądowy

Wpływ wybranych leków stosowanych w leczeniu cukrzycy typu 2 oraz chorób układu krążenia na zaburzenia depresyjne u pacjentów w wieku podeszłym

Daria Słomińska1, Katarzyna Manikowska1, Marta Hoszman1, Przemysław Łukasz Mikołajczak1, Hanna Winiarska1
1. Department of Pharmacology, Poznan University of Medical Sciences, Poland
Farmakoterapia w Psychiatrii i Neurologii 2021, 37 (1), 63–74
Data publikacji: 30-03-2021
DOI: https://doi.org/10.33450/fpn.2021.02.003
Słowa kluczowe: depresja, pacjent geriatryczny, beta-blokery, leki przeciwcukrzycowe, leki blokujące układ RAA

Streszczenie

Cel. W populacji chorych w wieku podeszłym do najczęściej występujących chorób somatycznych zalicza się schorzenia układu krążenia oraz cukrzycę typu 2. Coraz częściej zwraca się również uwagę na depresję, czynnik, który istotnie obniża jakość życia i nasila niepełnosprawność w tej grupie wiekowej. Z uwagi na typową dla pacjentów w wieku podeszłym wielochorobowość i wynikającą z tego polipragmazję wzrasta więc w tej grupie wiekowej ryzyko wzajemnego oddziaływania złożonych farmakoterapii, tak w aspekcie interakcji lekowych, jak i nasilania objawów poszczególnych schorzeń, w tym rozwoju i nasilenia objawów depresji. Celem niniejszej pracy jest przegląd dostępnego specjalistycznego piśmiennictwa dotyczącego występowania związku pomiędzy lekami z wybranych grup farmakologicznych stosowanymi w leczeniu cukrzycy oraz chorób układu krążenia a depresją, zarówno w odniesieniu do ich depresjogennego, jak i przeciwdepresyjnego działania.

Przegląd piśmiennictwa. Wzrost ryzyka wystąpienia i nasilenia depresji jest związany ze stosowaniem silnie lipofilnych beta-blokerów oraz insulinoterapii. Natomiast leki blokujące układ RAA, a zwłaszcza antagoniści receptora dla angiotensyny, zmniejszają ryzyko wystąpienia oraz nasilenia objawów depresji, jak również poprawiają funkcje poznawcze u pacjentów w wieku podeszłym. W doniesieniach literaturowych podkreśla się działanie przeciwdepresyjne powszechnie stosowanych leków przeciwcukrzycowych, takich jak metformina czy leki inkretynowe (analogi GLP-1 oraz inhibitory DPP-4), natomiast skuteczność donosowego podania insuliny w znoszeniu objawów i zapobieganiu depresji wymaga dalszych badań.

Wnioski. Na podstawie przedstawionego przeglądu należy stwierdzić, iż z uwagi na częste występowanie zaburzeń nastroju u chorych w wieku podeszłym dobór leków stosowanych w terapii chorób somatycznych powinien uwzględniać z jednej strony ryzyko wywołania lub pogłębienia objawów depresji, z drugiej zaś możliwość korzystnego ich oddziaływania na zaburzenia nastroju.

Adres do korespondencji:
Daria Słomińska
Department of Pharmacology, Poznan University of Medical Sciences
5a Rokietnicka str., 60-806 Poznań, Poland
email: slominska.daria@gmail.com