Streszczenie
Cel. Funkcjonalna spektroskopia bliskiej podczerwieni jest aktualnie jedną z najszybciej rozwijających się metod neuroobrazowania. Cechy, takie jak nieinwazyjność światła podczerwonego, łatwość zastosowania oraz odporność na artefakty powstałe podczas ruchu, umożliwiają dokonywanie pomiarów we wszystkich grupach wiekowych oraz projektowanie eksperymentów badawczych imitujących warunki zbliżone do codziennego życia. W tej pracy przeglądowej chcemy skupić się na możliwościach, jakie stwarza fNIRS w badaniach z zakresu psychiatrii, neurorehabilitacji oraz wysiłku fizycznego. Dodatkowo przedstawiono, jakie przewagi oraz wady posiada fNIRS względem takich technik neuroobrazowania, jak fMRI, PET, EEG/EMG. Rozważono również możliwe kierunki rozwoju oraz wyzwania stojące przed społecznością badaczy fNIRS.
Przegląd piśmiennictwa. Główne zastosowania fNIRS w dziedzinie neurorehabilitacji obejmują monitorowanie i badanie mechanizmu naprawczego neuronów po urazach mózgu. Nieinwazyjność spektroskopii bliskiej podczerwieni umożliwia dokonywanie pomiarów zarówno u dorosłych, jak i nieletnich pacjentów psychiatrycznych. Badacze skupiają się przede wszystkim na pomiarach w obrębie kory przedczołowej. fNIRS stwarza całkiem nowe możliwości w zakresie badań dotyczących wysiłku fizycznego. Dostępne artykuły koncentrują się na ustaleniu typu wysiłku, który wywiera najbardziej korzystny wpływ na funkcjonowanie człowieka oraz odpowiedź hemodynamiczną w obrębie kory mózgowej. Ze względu na korzystny wpływ regularnego wysiłku fizycznego na zdrowie psychiczne, bardzo ciekawym kierunkiem badań wydaje się analiza działania, jakie wywiera aktywność na przepływ mózgowy krwi u pacjentów z zaburzeniami psychicznymi.
Wnioski. Znajdujemy się aktualnie w przełomowym momencie badań z użyciem technologii fNIRS. Liczba przeprowadzonych badań, coraz dokładniejszych metod analizy danych czy dostępność dobrej jakości systemów powodują, iż stajemy się coraz bardziej świadomi tego, jak poprawnie projektować eksperymenty badawcze w celu dokładnego i wiarygodnego pomiaru aktywności kory mózgowej.