Streszczenie
Cel pracy. Sirtuiny, białka występujące u wszystkich organizmów żywych, biorą udział w wielu procesach komórkowych, takich jak starzenie się, transkrypcja, apoptoza, procesy zapalne, potranslacyjna modyfikacja białek, wyciszanie transkrypcji genów, uruchamianie mechanizmów naprawczych DNA, a także regulacja wielu procesów metabolicznych. Coraz częściej jednak podnosi się rolę sirtuin jako elementu patogenetycznego niektórych zaburzeń psychicznych. Dotychczas opublikowano niewiele prac wykazujących korelację pomiędzy mechanizmami działania sirtuin a wystąpieniem chorób psychicznych. Celem artykułu było ukazanie roli sirtuin w patogenezie wybranych zaburzeń psychicznych.
Przegląd piśmiennictwa. Od kilku lat trwają badania nad zależnościami pomiędzy sirutinami a występowaniem schizofrenii, choroby dwubiegunowej i zaburzeń depresyjnych. Niektóre z prac dostarczają dowodów, iż część wariantów alleli genu SIRT1 przyczynia się do wzrostu ryzyka zachorowania na schizofrenię, przynajmniej w niektórych populacjach azjatyckich. W ostatnim czasie SIRT1 zostało uznane ze ważną cząsteczkę odgrywającą istotną rolę w mechanizmach rytmów okołodobowych. Nieprawidłowości okołodobowego cyklu mogą być związane z patofizjologią zaburzeń depresyjnych (MD); sugeruje się tutaj dużą rolę cząsteczki SIRT1. Wykazano także, iż białko SIRT2 jest zaangażowane w patofizjologię zachowań depresyjnych spowodowanych przez przewlekły nieprzewidywalny stres (CUS). Zahamowanie ekspresji białka SIRT2 w hipokampie daje efekt depresyjny, a nadekspresja SIRT2 powoduje efekt typu przeciwdepresyjnego. Badania były przeprowadzone na modelach zwierzęcych.
Wnioski. Z całą pewnością istnieje jeszcze bardzo dużo nieznanych dotąd zależności pomiędzy białkami SIR a występowaniem zaburzeń psychicznych. Być może poznanie tych mechanizmów pozwoli na opracowanie nowych form terapii tych chorób.