2007 zeszyt 2

Powrót do zeszytu

Tom 23, zeszyt 2

Artykuł poglądowy

Tofizopam. W poszukiwaniu mechanizmów działania 2,3-benzodiazepin

Adam Hamed1, Anna Skórzewska2, Małgorzata Lehner2, Adam Płaźnik1,2
1. Zakład Farmakologii Klinicznej i Doświadczalnej Akademii Medycznej w Warszawie
2. Zakład Neurochemii Instytutu Psychiatrii i Neurologii w Warszawie
Farmakoterapia w Psychiatrii i Neurologii, 2007, 2, 109–117
Słowa kluczowe: leki przeciwlękowe, 2.3-benzodiazepiny, homoftalazyny, tofi zopam, badania przedkliniczne

Streszczenie

Większość stosowanych w klinice leków przeciwlękowych to substancje strukturalnie związane z 1,4-benzodiazepinami. Tofizopam był pierwszą z pochodnych różniących się od tzw. klasycznych benzodiazepin ulokowaniem atomów azotu, tzn. w przypadku tofizopamu atomy azotu sąsiadują ze sobą w pozycji 2,3-. Ta różnica w strukturze cząsteczki prawdopodobnie odpowiedzialna jest za odmienny profi l farmakologiczny oraz kliniczny tofizopamu.
Od lat 60. zsyntetyzowano szereg substancji z rodziny 2,3-benzodiazepin i nazwano tę grupę homoftalazynami. Niektóre z tych substancji np. tofizopam, girizopam, nerizopam – wykazują efekt przeciwlękowy oraz przeciwpsychotyczny. Miejsca wiązania homoftalazyn różnią się od tych, z którymi się wiążą klasyczne 1,4-benzodiazepiny. Lezje chemiczne systemu striato-pallido-nigralnego, uszkodzenie chirurgiczne szlaków strato-nigralnych oraz ekspresja białka c-Fos w zwojach podstawy mózgu po podaniu 2,3-benzodiazepiny wskazuje, że homoftalazyny strukturalnie związane z tofizopamem wiążą się z neuronami projekcyjnymi prążkowia. Mechanizm działania 2,3-benzodiazepin pozostaje nie znany. Tofizopam zwiększa powinowactwo 1,4-benzodiazepin do miejsca benzodiazepinowego w receptorze GABA-A. Przypuszcza się, że efekt działnia tofizopamu może wiązać się wpływem na transmisję GABA-ergiczną, jednakże w porównaniu w 1,4-benzodiazepinami nie wykazuje on właściwości przeciwdrgawkowych. Tofizopam wywiera również wpływ depresyjny na układ dopaminergiczny. Inne badania nad mechanizmem działania homoftalazyn wskazują na prawdopodobną rolę w transdukcji sygnału opioidowego. Artykuł ten podsumowuje wiedzę na temat farmakologii 2,3-benzodiazepin strukturalnie związanych z tofizopamem.

Adres do korespondencji:
Zakład Neurochemii
Instytut Psychiatrii i Neurologii.
ul. Sobieskiego 9, 02-957 Warszawa