2000 zeszyt 3

Powrót do zeszytu

Tom 16, zeszyt 3

Artykuł

Statyny a ryzyko udaru mózgu

Beata Błażejewska-Hyżorek1, Anna Członkowska1
1. II Klinika Neurologiczna Instytutu Psychiatrii i Neurologii w Warszawie
Farmakoterapia w Psychiatrii i Neurologii, 2000, 3, 223-239

Streszczenie

Miażdżyca odgrywa podstawową rolę w patogenezie udaru mózgu zarówno niedokrwiennego jak i krwotocznego. Większość czynników ryzyka choroby niedokrwiennej serca (nadciśnienie tętnicze, palenie papierosów, cukrzyca, otyłość, wiek) to również czynniki ryzyka udaru. Chociaż hipercholesterolemia jest charakterystycznym czynnikiem ryzyka miażdżycy, rola zaburzeń lipidowych w patogenezie udaru jest ciągle niejasna. Wprawdzie wielokrotnie wykazano pozytywną korelację między stężeniem cholesterolu a występowaniem udaru, jednakże nie wszystkie badania to potwierdziły. Leki obniżające stężenie cholesterolu takie jak: cholestyramina, niacyna, gemfibrozil, klofibrat ani dieta, nie wpływają wyraźnie na częstość występowania udaru mózgu.
Przeprowadzone ostatnio badania z zastosowaniem statyn (głównie badania 4S, LIPID i CARE) u osób z chorobą niedokrwienną serca wykazały, że leki te zmniejszają o 30% ryzyko wystąpienia udaru mózgu. Sugerowane są różne mechanizmy wpływu statyn na obniżenie częstości występowania udarów: zwolnienie narastania zmian w naczyniach wieńcowych (choroba niedokrwienna serca jest czynnikiem ryzyka udaru), wpływ na naczynia mózgowe w mechanizmie innym niż hamowanie gromadzenia się cholesterolu (np. stabilizacja śródbłonka, efekt przeciwzapalny). Badania z zastosowaniem statyn przeprowadzone były wśród chorych z chorobą niedokrwienną serca, których wiek był niższy niż przeciętny chorych z udarem mózgu, dlatego na razie nie można uznać statyn za leki o udowodnionej skuteczności w profilaktyce nawrotów udarów mózgu. Statyny zalecane są u chorych po udarze mózgu jedynie w przypadkach współwystępowania choroby niedokrwiennej serca. Obecnie prowadzone jest prospektywne badanie z zastosowaniem atorwastatyny we wtórnej profilaktyce udarów mózgu.