Streszczenie
Artykuł opisuje kliniczny obraz, przebieg, występowanie, powikłania i czynniki ryzyka późnych dyskinez. Przedstawia przegląd ostatnich doniesień w piśmiennictwie dotyczących nowych hipotez powstawania późnych zaburzeń dyskinetycznych i badań nad ich patofizjologią. Badania nad późnymi dyskinezami u pacjentów ze schizofrenią koncentrują się wokół poszukiwania związków pomiędzy zaburzeniami pozapiramidowymi a wcześniej istniejącymi dyskretnymi objawami neurologicznymi, niektórymi wskaźnikami neurofizjologicznymi i deficytami poznawczymi. Badania nad mechanizmem powstawania późnych dyskinez postulują toksyczne działanie długotrwałej terapii neuroleptycznej na OUN (teoria wolnych rodników, zaburzenia metabolizmu żelaza w OUN). Późne dyskinezy przez swój uporczywy i potencjalnie nieodwracalny przebieg w znacznym stopniu obniżają jakość życia chorych, wpływają na ich stosunek do leczenia i pogarszają społeczne funkcjonowanie. Żadna z obecnych metod ich leczenia nie przynosi w pełni zadowalających efektów, stąd omawiając leczenie późnych dyskinez podkreśla się działania profilaktyczne. Nadzieję niesie nowa, rozwijająca się grupa atypowych leków przeciwpsychotycznych, które mają nie tylko nie wywoływać zaburzeń pozapiramidowych, ale również w niektórych przypadkach leczyć już istniejące.