Archiwum

Terapia monitorowana depresji to metoda optymalizacji farmakoterapii, służąca zwiększeniu skuteczności i bezpieczeństwa terapii u indywidualnego chorego. Zastosowanie współczesnych technik monitorujących, takich jak: dokładna ocena stanu klinicznego, pomiar stężenia trójpierścieniowych leków przeciwdepresyjnych (TLPD) we krwi czy ocena fenotypu hydroksylacji, umożliwia optymalizację terapii w odniesieniu do konkretnego pacjenta.
Na podstawie przeprowadzonej kuracji u 32 pacjentów leczonych TLPD z powodu epizodu dużej depresji, podjęto próbę analizy uzyskanych wyników, z uwzględnieniem ewentualnych czynników prognostycznych.

Celem badania była ocena skuteczności potencjalizacji kuracji przeciwdepresyjnej za pomocą litu lub karbamazepiny (CBZ) w depresji lekoopornej oraz ocena wpływu tych leków na parametry hormonalne i aktywność adenozynotrójfosfatazy (ATP-azy) sodowo-potasowej w erytrocytach. Przeprowadzono również analizę czynników związanych z korzystnym wynikiem potencjalizacji. 59 chorych z depresją lekooporną w sposób randomizowany przydzielono do grup, w których do dotychczasowego leczenia dodano lit lub CBZ. Skuteczność terapeutyczna obu strategii była zbliżona. W grupie, w której dodano węglan litu stężenie kortyzolu obniżyło się u pacjentów z poprawą, a zwiększyło się u chorych bez poprawy, co może sugerować „regulujący” wpływ litu na czynność osi układ limbiczny-podwzgórze-przysadka-nadnercza (LPPN) u pacjentów z poprawą w wyniku potencjalizacji. W grupie, w której dodano CBZ, pacjenci z poprawą mieli istotnie niższe wyjściowe nasilenie depresji niż pacjenci bez poprawy. W grupie tej stwierdzono korelację pomiędzy zmniejszeniem nasilenia depresji a wzrostem aktywności ATP-azy erytrocytów.

W wieloośrodkowym klinicznym badaniu skuteczności i tolerancji tianeptyny, przeprowadzonym w Polsce w latach 1996-1998, wzięło udział 140 lekarzy psychiatrów. Do badania włączono 566 pacjentów (160 mężczyzn i 406 kobiet) z depresją w przebiegu choroby afektywnej, bez cech lekooporności (pierwszy epizod depresji – 205 chorych, depresja nawracająca – 345 chorych, depresja w przebiegu choroby dwubiegunowej – 16 chorych; rozpoznania wg DSM-IV). Średnie początkowe nasilenie depresji w 17-punktowej Skali Depresji Hamiltona (HAMD) wynosiło u nich 25,8 punktów. 6-tygodniowa ambulatoryjna kuracja tianeptyną przyniosła istotną poprawę (redukcja 50% w HAMD) u 2/3 chorych, a u ponad 40% doprowadziła po tym okresie do remisji klinicznej (liczba punktów 8 lub mniej w HAMD). Średnie końcowe nasilenie depresji u 508 chorych, którzy ukończyli kurację, wynosiło 10,5 punktów. Wśród chorych, którzy ukończyli kurację, istotną poprawę obserwowano częściej u kobiet niż u mężczyzn (73% vs 63%; p < 0,05) oraz u chorych z pierwszym epizodem depresji w porównaniu z depresją nawracającą (76% vs 67%; p < 0,05).
Kryteria poprawy częściej spełniali pacjenci z depresją umiarkowaną lub znaczną w porównaniu z depresją lekką, zarówno w odniesieniu do populacji pacjentów włączonych (68% vs 56,5%; p < 0,01), jak i dla pacjentów, którzy ukończyli badanie (75% vs 64,7%; p < 0,01). Skuteczność tianeptyny u osób leczonych równocześnie z powodu chorób somatycznych była podobna jak w całej grupie. Kuracji nie ukończyło 58 osób (10,2%), częściej kobiet (12,5%) niż mężczyzn (5%) (p < 0,01). Poważne wydarzenia i objawy niepożądane były powodem przerwania kuracji u 11 osób (1,9%). Odsetek chorych, u których występowały objawy uboczne ulegał zmniejszeniu w czasie trwania kuracji z 18% do 9%. Kuracja tianeptyną nie powodowała istotnych zmian w badaniach laboratoryjnych i parametrach życiowych. Subiektywna ocena tolerancji leku i satysfakcji z leczenia była dobra, a u osób starszych i z chorobami somatycznymi była podobna jak w całej grupie chorych. Autorzy stwierdzają, że w leczeniu ambulatoryjnym osób z rozpoznaniem depresji w przebiegu choroby afektywnej tianeptyna jest skutecznym lekiem przeciwdepresyjnym, doskonale tolerowanym, również przez chorych w starszym wieku i z towarzyszącymi chorobami somatycznymi.

Celem pracy była ocena zmian masy ciała chorych depresyjnych leczonych środkami z grupy SSRI. Przeanalizowano cotygodniowe zmiany wagi u 150 chorych leczonych fluoksetyną, fluwoksaminą, paroksetyną i sertraliną. Nie stwierdzono znaczących zmian masy ciała poza niewielkimi wahaniami nieprzekraczającymi 1 kg. Jedynie u niektórych chorych depresyjnych z otyłością i nadwagą stwierdzano znaczące spadki masy ciała przy wszystkich badanych lekach, a zwłaszcza przy fluoksetynie. Wymaga to potwierdzenia w dalszych badaniach.

U 14 chorych leczonych paroksetyną (20-50 mg) z powodu „wielkiej depresji” (DSM-IV) przeprowadzano ocenę stanu psychicznego oraz zapis cyfrowy EEG przed leczeniem oraz w 14, 28 i 42 dniu leczenia. Na podstawie l20-sekundowych odcinków zapisu obliczano względny rozkład częstotliwości przy pomocy analizy FFT. Nie stwierdzono zależności pomiędzy dawką leku a nasileniem zmian w EEG. Nie było także zależności między punktacją w l7-hasłowej Skali Depresji Hamiltona (HDRS) a zmianami zapisu EEG w poszczególnych dniach oceny. Stwierdziliśmy natomiast, że po 6 tygodniach leczenia dochodzi do znamiennego statystycznie wzrostu aktywności β1 i β2. Zaobserwowano także, że wzrost aktywności β2 w 4 tygodniu leczenia może zapowiadać ostateczny pozytywny efekt terapii.

Celem pracy była ocena skuteczności terapeutycznej i tolerancji dwóch leków przeciwdepresyjnych nowej generacji o różnych mechanizmach działania u osób z depresją w podeszłym wieku.
Badaniami objęto 60 chorych powyżej 60 roku życia z objawami epizodu dużej depresji w przebiegu choroby afektywnej jedno- i dwubiegunowej, zgodnie z kryteriami DSM-IV, leczonych w Klinice Psychiatrii Dorosłych w Poznaniu. U 44 chorych występowały ponadto różne choroby somatyczne wymagające leczenia.
30 chorych otrzymywało fluwoksaminę, selektywny inhibitor wychwytu serotoniny, w dawkach 150-300 mg dziennie, a 30 – tianeptynę, lek wzmagający doneuronalny wychwyt serotoniny i regulujący oś podwzgórzowo-przysadkowo-nadnerczową, w dawce 37,5 mg/dobę. Leczenie trwało 6 tygodni. Stan kliniczny oceniano za pomocą Skali Depresji Hamiltona (HAMD) oraz Skali Globalnej Oceny Klinicznej (CGI) – przed leczeniem oraz po 3 i 6 tygodniach farmakoterapii. W tych samych dniach wykonywano ocenę stanu somatycznego i podstawowe badania pracowniane.
Przed rozpoczęciem terapii w obu badanych grupach nasilenie depresji było podobne, średnio 24 punkty w skali HAMD. Po 6 tygodniach terapii fluwoksaminą wyraźną poprawę (redukcja powyżej 50% w skali HAMD) uzyskano u 20 chorych (70%). W grupie leczonych tianeptyną wyraźną poprawę notowano w mniejszym odsetku chorych (15 osób – 50%).
Oba leki były dobrze tolerowane przez chorych. U 9 chorych leczonych fluwoksaminą notowano przejściowe objawy uboczne: nudności, osłabienie i bóle głowy o niewielkim nasileniu, natomiast w grupie leczonych tianeptyną tylko u 4 osób. W obu grupach chorych nie obserwowano istotnych zmian w zakresie podstawowych parametrów hematologicznych, biochemicznych czy wykładników naczyniowo-krążeniowych. Nie obserwowano również negatywnego wpływu leków na współistniejące choroby somatyczne.
Badania nasze potwierdzają doniesienia innych autorów wskazujące na dobrą skuteczność kliniczną i dobrą tolerancję somatyczną fluwoksaminy i tianeptyny u chorych na depresję w starszym wieku.

U 14 pacjentów hospitalizowanych z rozpoznaniem dużej depresji (wg DSM-IV) analizowaliśmy pierwszy cykl snu. Badania przeprowadzane były dwukrotnie – przed leczeniem i następnie w 2-3 dobie stosowania niewielkiej dawki imipraminy (50-75 mg).
Pacjenci, u których po 6 tygodniach leczenia stwierdzaliśmy wystarczającą poprawę stanu psychicznego, mieli w trzeciej dobie leczenia wyraźniejsze wydłużenie latencji REM w porównaniu do chorych niereagujących na leczenie (p = 0.001). Przy zastosowaniu analizy dyskryminacyjnej stwierdziliśmy, że najwyższy procent prawidłowego przewidywania skuteczności imipraminy (83,3%) uzyskuje się przy wzięciu pod uwagę takich czynników jak: wiek pacjenta, latencja snu przed leczeniem i latencja REM przed leczeniem oraz względne zmiany tych parametrów po 3 dobach leczenia. Wyniki obecnej pracy skłaniają do stwierdzenia, że do przewidywania skuteczności terapeutycznej imipraminy przydatna jest analiza parametrów poligraficznych pierwszego cyklu snu.

Celem przeprowadzonych badań było określenie skuteczności stosowanych leków przeciwdepresyjnych u chorych z rozpoznanym zespołem zależności alkoholowej i depresją. Wszyscy badani spełniali kryteria ICD-l0 uzależnienia od alkoholu i nawracających zaburzeń depresyjnych. W leczeniu zaburzeń depresyjnych stosowano: fluoksetynę, mianserynę, klomipraminę. Skuteczność leczenia oceniano za pomocą HDRS w 7, 14, 28 i 42 dniu kuracji. Wyraźną poprawę stanu psychicznego lub ustąpienie depresji uzyskano u ok. 40% leczonych pacjentów.