Zeszyt aktualny

Powrót do zeszytu

Tom 34, zeszyt 4

Artykuł poglądowy

Melatonina w leczeniu zaburzeń rytmu okołodobowego snu i czuwania – zasady wyboru właściwej pory przyjęcia i dawki

Adam Wichniak1, Aleksandra Wierzbicka2, Katarzyna Gustavsson2, Joanna Szmyd1, Wojciech Jernajczyk2
1. III Klinika Psychiatryczna i Ośrodek Medycyny Snu, Instytut Psychiatrii i Neurologii w Warszawie
2. Ośrodek Medycyny Snu, Zakład Neurofizjologii Klinicznej, Instytut Psychiatrii i Neurologii w Warszawie
Farmakoterapia w Psychiatrii i Neurologii 2018, 34 (4), 263–283
Data publikacji: 11-12-2018
DOI: https://doi.org/10.33450/fpn.2019.01.002
Słowa kluczowe: melatonina, zaburzenia rytmu okołodobowego snu i czuwania, leczenie

Streszczenie

Cel pracy. Zaburzenia rytmu okołodobowego snu i czuwania (CRSWD) są częstą grupą zaburzeń snu. Celem artykułu jest przedstawienie zasad stosowania melatoniny w leczeniu CRSWD.

Materiał i metody. Przegląd wyników z randomizowanych, kontrolowanych placebo badań klinicznych.

Wyniki. Podstawowym wskazaniem do stosowania melatoniny jest leczenie zaburzenia z opóźnioną fazą snu i czuwania (DSWPD). Jest ona również zalecana w leczeniu zaburzenia z nieregularnym rytmem snu i czuwania i zaburzenia z innym niż 24-godzinnym rytmem snu i czuwania. Natomiast w leczeniu zaburzenia z przyspieszoną fazą snu i czuwania leczenie melatoniną odgrywa rolę drugoplanową. Efekt terapeutyczny melatoniny zależy przede wszystkim od właściwej pory jej podania. W leczeniu DSWPD korzystne może być jej podanie nawet 6–8 godzin przez planowaną porą snu. Choć dostępne dane nie wskazują na zależność efektu terapeutycznego od wielkości dawki, a zalecana dawka mieści się w szerokim zakresie 0,5–10 mg, w pierwszych 3–6 tygodniach leczenia korzystne jest stosowanie wyższych dawek, czyli 5 mg, a w zaburzeniach neuropsychiatrycznych u dzieci nawet do 10 mg. Melatonina jest także skuteczną formą łagodzenia objawów egzogennych CRSWD: zaburzeń snu i czuwania związanych z pracą zmianową lub ze zmianą strefy czasu. Melatonina o przedłużonym uwalnianiu w dawce 2 mg jest zarejestrowana do leczenia bezsenności u osób w wieku od 55. roku życia.

Wnioski. Podstawową rolę w leczeniu CRSWD odrywają interwencje chronoterapeutyczne. Zaliczamy do nich fototerapię i unikanie światła, leczenie melatoniną oraz interwencje behawioralne wpływające m.in. na rytm posiłków, wysiłku fizycznego, aktywności społecznej.

Adres do korespondencji:
Adam Wichniak
III Klinika Psychiatryczna, Instytut Psychiatrii i Neurologii
ul. Sobieskiego 9, 02-956 Warszawa, Poland
tel. +48 22 45 82 556
fax: +48 22 842 40 87
email: wichniak@ipin.edu.pl