Zeszyt aktualny

Powrót do zeszytu

Tom 35, zeszyt 1

Artykuł poglądowy

Farmakoterapia i psychoterapia choroby afektywnej dwubiegunowej w kontekście traumy wczesnodziecięcej

Paulina Jaworska-Andryszewska1, Janusz Rybakowski1
1. Uniwersytet Medyczny w Poznaniu, Klinika Psychiatrii Dorosłych
Farmakoterapia w Psychiatrii i Neurologii 2019, 35 (1), 37–50
Data publikacji: 22-04-2019
DOI: https://doi.org/10.33450/fpn.2019.04.001
Słowa kluczowe: choroba afektywna dwubiegunowa, psychoterapia, farmakoterapia, psychoterapia pozna­wczo-behawioralna, trauma wczesnodziecięca, terapia schematów

Streszczenie

Obecny paradygmat patogenezy chorób afektywnych proponuje model interakcji gen–środowisko, łączący predyspozycję genetyczną, regulację epigenetyczną i wpływy środowiskowe. Wśród licznych czynników środowiskowych doświadczenie traumy wczesnodziecięcej może być związane z patogenezą i przebiegiem choroby afektywnej dwubiegunowej (CHAD) oraz odgrywać rolę w jej leczeniu zarówno farmakologicznym, jak i psychoterapeutycznym. W mechanizmach wpływu negatywnych wydarzeń w okresie dzieciństwa na pojawienie się i obraz CHAD w wieku dorosłym istotne są predyspozycja genetyczna i czynniki epigenetyczne. Uzyskano dowody, że na predyspozycję genetyczną wpływa szereg genów, z których najważniejszy to gen transportera serotoniny i gen FKBP5. Efekty neurobiologiczne traumy mogą też obejmować mechanizmy epigenetyczne, takie jak metylacja DNA, co może mieć wpływ na funkcjonowanie mózgu w ciągu całego życia. W artykule omówiono również znaczenie występowania traumy wczesnodziecięcej dla postępowania terapeutycznego w CHAD. Negatywne wydarzenia okresu dzieciństwa mogą się wiązać z trudnościami w leczeniu farmakologicznym, takimi jak np. występowanie lekooporności w odniesieniu do leków przeciwdepresyjnych i normotymicznych. Istotne miejsce w leczeniu osób z CHAD, które przebyły traumę wczesnodziecięcą, mają metody psychoterapeutyczne, które w sposób bezpośredni lub pośredni odnoszą się do tych wydarzeń. Wśród tych metod najwięcej obiecujących danych zgromadzono w odniesieniu do psychoedukacji oraz psychoterapii poznawczo-behawioralnej. Wydaje się, że o psychoterapii należy myśleć w każdym przypadku osób z traumą wczesnodziecięcą. Postępowanie psychoterapeutyczne stosowane łącznie z farmakoterapią w istotny sposób polepsza wyniki leczenia farmakologicznego.

Adres do korespondencji:
Paulina Jaworska-Andryszewska
Klinika Psychiatrii Dorosłych UM w Poznaniu
ul. Szpitalna 27/33, 60-572 Poznań, Poland
email: pjaworska.andryszewska@gmail.com